Η χθεσινή παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, δεν έδωσε μόνο την προοπτική ενός πρωθυπουργού εν αναμονή με μια στιβαρή εναλλακτική πολιτική πρόταση. Πέρα από τις οικονομικές αυταπάτες, έδωσε τέλος και σε μια σειρά από πολιτικές αυταπάτες, και αυτό θα αποδειχτεί εξίσου σημαντικό προαπαιτούμενο για την υπέρβαση αυτής της εθνικής μας περιπέτειας.
Πρώτη απ’όλες την εύπεπτη πολιτική αυταπάτη περί παλιού και νέου, η αυταπάτη περί χρεωκοπίας τάχα του παλιού πολιτικού συστήματος και ανάγκης «νέων» πολιτικών σχηματισμών και πολιτικών σταρτ-απ. Ο νέος αρχηγός ενός παλιού κόμματος, που κατάφερε να συμβολίσει το «νέο» όχι μόνο με έναν σύγχρονο, πραγματιστικό και μετριοπαθή πολιτικό λόγο, αλλά και με την ίδια του την παρουσία, είναι παρ´ όλα αυτά ο αρχηγός ενός παλιού θεσμικού κόμματος με ιστορία και συνέχεια. Και είναι ακριβώς αυτή η θεσμικότητα, η ιστορία και η συνέχεια που δίνει βάρος και παρεμβατικότητα στον πολιτικό λόγο, γιατί του δίνει την προοπτική να γίνει πολιτική πράξη με την υποστήριξη των πολλών. Οι ίδιες ή παρόμοιες πολιτικές προτάσεις είχαν λίγο πολύ ακουστεί και από νεοφυή πολιτικά έμβρυα και άφηναν δικαίως την κοινωνία αδιάφορη ως ασκήσεις επί χάρτου και έπεα πτερόεντα, γιατί δεν είχαν, δεν θέλησαν μέσα στην υπεροψία τους να έχουν, αυτή την βιωματική σχέση με την κοινωνία που κάνει την πραγματική πολιτική. Δεν είναι μόνο ότι το νέο που ζητούσαμε γεννήθηκε – και μάλιστα θεσμικά και χωρίς ωδίνες – μέσα από το παλιό που απαξιώναμε. Είναι ότι το παλιό στηρίζει το νέο και του εξασφαλίζει τον λόγο ύπαρξής του. Οι τρείς προηγούμενοι αρχηγοί στην πρώτη σειρά συμβόλιζαν ακριβώς αυτή την συνέχεια και την θεσμικότητα.
Έπειτα η τρέντυ πολιτική αυταπάτη της υπέρβασης τάχα της ιδεολογίας, του άξονα αριστερά-δεξιά που είναι τάχα παρωχημένος, της πολιτικής «των προβλημάτων και όχι των ιδεών», της «πολιτικής χωρίς πολιτικούς» και όλων αυτών των ανιστόρητων και ρηχών αφορισμών που απαιτούσαν να γίνουν πολιτική θεωρία ενώ ήταν πρόχειρο πολιτικό μάρκετιγκ. Ο πρόεδρος της ΝΔ, ενώ θα μπορούσε εύκολα να ντυθεί το τεχνοκρατικό του προφίλ, έδωσε όμως ένα σαφέστατο ιδεολογικό στίγμα. Όχι μόνο με ρητές δηλώσεις ιδεολογικής ταυτότητας αλλά και μέσα από συγκεκριμένες προτάσεις, που όχι μόνο δεν ήταν στρογγυλεμένες και τεχνοκρατικά αποστειρωμένες, αλλά με κοφτερές ιδεολογικές γωνιές. Σκεφτείτε μόνο πόσο κόκκινο πανί είναι η πρόταση για τα voucher σε ιδιωτικούς παιδικούς σταθμούς (αντί για την υπόσχεση προσλήψεων στους δημόσιους) ή η μείωση της υποχρεωτικής εισφοράς στην κρατική ραδιοτηλεόραση και η απαίτηση να λειτουργεί ανταγωνιστικά στην αγορά.
Τέλος, η πολιτική αυταπάτη της συναίνεσης. Ο πρόεδρος της ΝΔ απευθύνθηκε σε όλους τους Έλληνες, αλλά ζητώντας τους να έρθουν αυτοί να στηρίξουν τις θέσεις, τις προτάσεις και τις ιδέες της παράταξής του γιατί είναι καλύτερες, και όχι ψάχνοντας αμήχανα τον συμβιβασμό σε μια μέση οδό, το παζάρι της μέσης λύσης, μια εθνική τάχα ενότητα που θα είναι η ενότητα του συμβιβασμού και του ελάχιστου κοινού παρονομαστή. Γιατί αυτό είναι η ειλικρινής πολιτική αντιπαράθεση σε μια δημοκρατία, ο σκληρός ανταγωνισμός των ιδεών και της πολιτικής πράξης και δημοκρατία έχουμε για να αποφασίζουμε αυτά στα οποία διαφωνούμε θεμελιωδώς, όχι για να συμφωνούμε απλά κατεβάζοντας τον πήχυ.
Η παρουσία του Προέδρου της ΝΔ στην ΔΕΘ είχε σαν σύνθημα το τέλος στις απάτες και στις αυταπάτες. Οι απάτες είναι αυτές του λαϊκισμού των υποσχέσεων. Οι αυταπάτες όμως δεν είναι μόνο οι προφανείς, αυτές που έχουν να κάνουν με την αδυσώπητη οικονομική πραγματικότητα. Αλλά και αυτές που εγκλώβισαν για καιρό το πιο δυναμικό ίσως και εξωστρεφές κομμάτι της κοινωνίας σε μια λαθεμένη πολιτική αντίληψη, ξοδεύοντας πολύτιμη πολιτική πράξη. Όσοι γινόμασταν δυσάρεστοι αναδεικνύοντάς τες, κόντρα σε μοδάτες μετα-πολιτικές κατηχήσεις, δεν μπορεί παρά χτες το βράδυ να αισθανθήκαμε δικαιωμένοι.
Αριστερά, Παιδεία και Αριστεία
Διαβάζω ενοχλημένες αντιδράσεις, όχι μόνο για την αντι-μεταρρύθμιση που ανακοίνωσε ο υπουργός παιδείας, αλλά περισσότερο ακόμα για τις αρχές που θα διέπουν την πολιτική του. Σας φαινεται άκαιρη και γραφική η τοποθέτησή του κατά της ίδιας της έννοιας της αριστείας και της αξιολόγησης. Όμως ο κ.Μπαλτάς είναι απολύτως συνεπής με τον εαυτό του και τον ιδεολογικό χώρο που εκπροσωπεί. Ιδεολογικό θεμέλιο της αριστεράς είναι η έμφαση στην ισότητα ακόμη και σε βάρος της ελευθερίας. Μία ισότητα που για την αριστερά δεν νοείται μόνο ως ισότητα μπροστά στον νόμο και στα δικαιώματα, ισότητα ευκαιριών ή ισότητα στην «εκκίνηση». Αλλά κυρίως μια ισότητα καθολική που αγνοεί την ατομικότητα. Η αριστεία, ατομική υπόθεση και προσωπικό επίτευγμα, αφήνει την αριστερά αδιάφορη και η επιβράβευσή της – στην παιδεία, στην αγορά, στην κοινωνία – είναι για αυτήν κοινωνικά επιβλαβής επειδή δημιουργεί ανισότητες. Έτσι, η έκπληξη, η διάψευση των προσδοκιών και η απογοήτευση από τις εξαγγελίες είναι απλοϊκή. Η αριστερά δεν είναι α λα καρτ, για να επιλέξετε μόνο τα εδέσματα των κοινωνικών δικαιωμάτων και της κοινωνικής τάχα ευαισθησίας. Είναι μενού, και θα καταναλώσετε θέλοντας και μη και το κυρίως πιάτο. Και μάλιστα, αυτή η λαϊκιστική αριστερά που θα αναγκαστεί να εφαρμόσει μια απεχθή γι’αυτήν οικονομική πολιτική, θα ψάχνει όλο και περισσότερο τον εαυτό της εκεί όπου κανένα μνημόνιο δεν θα μπορεί να την εμποδίσει: στην παιδεία, στον πολιτισμό και στην κοινωνία. Η αριστεία μπορεί να περιμένει.